Słownik polszczyzny XVI wieku
-
Manela – włoskim zapożyczeniem
2.12.20202.12.2020Szanowni Państwo,
poszukuję informacji na temat pochodzenia nazwy manela (bransoleta popularna w XVII wieku). Czy mogą mi Państwo pomóc? Będę zobowiązany.
Z poważaniem
Czytelnik
-
ortografia a historia języka13.05.201513.05.2015Dzień dobry,
dlaczego w językach słowiańskich podobne słowa mają różną ortografię? Np. skoro po rosyjsku pułkownik to połkownik, to dlaczego w tym słowie piszemy u zwykłe? Dlaczego mamy puchar przez u zwykłe i ch, a Czesi maja pohár przez samo h? Albo dlaczego polski chuligan jest przez ch, a inni huligani są przez samo h?
Pozdrawiam
Zdzisław K. -
Hreczkosiej30.03.201630.03.2016Szanowni Państwo,
interesuje mnie funkcjonowanie słowa hreczkosiej w czasach Mikołaja Reja. Czy wówczas stosowano wspomniane określenie?
Intryguje mnie charakter wyrazu; wydaje mi się, że zawiera nutę pogardy, jednak nie mogę znaleźć potwierdzenia słuszności swoich przeświadczeń. Nurtują mnie zależności między hreczkosiejem a człowiekiem poczciwym ojca polskiej prozy. Rej chwalił żywot szlachcica-ziemianina; czy ówcześni przeciwstawiali Rejowej gloryfikacji zasiedziałego na roli szlachcica?
-
ancestor13.05.201013.05.2010Witam serdecznie,
zdarza mi się napotkać w polskich tekstach słowo ancestor, oznaczające przodka, jednak nie udało mi się go znaleźć w dostępnych słownikach. Czy to zapożyczenie z angielskiego, czy też raczej wyraz, który funkcjonował kiedyś w polszczyźnie, a obecnie już niemal wyszedł z użycia? Czy występuje w jakimś oficjalnym źródle? -
Czasownik chędożyć i jego wulgarne znaczenie25.10.201825.10.2018Szanowni Państwo,
jak to się stało, że pierwotne znaczenie czasownika chędożyć ewoluowało od staropolskiego ‘porządkować, czyścić, ozdabiać, czynić pięknym’ do wulgarnego określenia ‘odbywania stosunku płciowego’ – jedynego znaczenia, w jakim jest używany przez współczesnych użytkowników polszczyzny?
Pozdrawiam
Stratos Vasdekis
-
Foka 1.04.20201.04.2020Dzień dobry,
od kiedy w języku polskim występuje słowo foka? Czy istnieje jakiś rodzimy odpowiednik, obecny przez zapożyczeniem z języka łacińskiego?
Dziękuję i życzę miłego dnia! :)
-
Jak się zowiesz?26.06.201326.06.2013Szanowni Państwo,
dziękuję za poprzednie odpowiedzi. Czy zowę itd. oraz zwę itd. to dwie oboczne formy koniugacyjne od czasownika zwać, czy też ta pierwsza jest formą jakiegoś innego czasownika?
Z góry serdecznie dziękuję za pomoc.
Łukasz -
Sądek a sąd
24.01.2022Dzień dobry,
Interesuje mnie etymologia słów sąd (ocena, wyrok) i sądek (naczynie).
W jaki sposób z jednego korzenia powstały słowa o tak różnym znaczeniu (wydaje się, jakby nie było między nimi żadnego związku) ?
Pozdrawiam
-
stawić – czoło czy czoła?28.05.200928.05.2009Szanowni Państwo,
czy musimy stawić czemuś czoła, czy czoło? Słowniki poprawnej polszczyzny z lat 90. podają jedynie przypadek czoło, natomiast te, które wydano w ostatnich latach, podają jako poprawne obydwie formy i jako pierwszą zamieszczają czoła.
Z góry dziękuję za odpowiedź.
Pozdrawiam
Anna Baziór -
wolta czy półwolta?2.12.20092.12.2009Pytanie dotyczy słowa wolta. Często używa się go w wyrażeniu zrobił woltę, co ma oznaczać zmianę poglądów o 180 stopni. W jeździectwie wolta oznacza wyjechanie ze ściany czworoboku, przejechanie okręgu, powrót z okręgu na ścianę w tym samym miejscu, z którego się wyjechało i kontynuacja jazdy w tym samym kierunku. Można zrobić półwoltę – półokrąg ze zmianą kierunku. Czy nie powinno się używać słowa półwolta, chcąc powiedzieć o zmianie?
Pozdrawiam
